زنگ تجربه

تامس هریس در کتاب خود(وضعیت آخر) به چند تولد اشاره می کند. اولین آنها تولد سلولی نام دارد. زمانی که نطفه بسته می شود و جنین طی نه ما شکل می گیرد و کامل می شود. در این نه ماه تا تولد زیستی  ( یعنی زمانی که کودک متولد می شود) فرد در محیطی زندگی می کند که کاملترین شرایطی را دارد که در همه عمر خود تجربه می کند . این زندگی را معمولا یک حالت همزیستی صمیمانه می نامند. پس از آن به هنگام تولد واقعی در عرض چند ساعت نوزاد در تضادی فجیع با محیط قبلی به جلو رانده می شود و در معرض عوامل بیگانه و هولناک از قبیل سرما، ناهمواری، دستهای خشن، فشار و زور و تنهایی قرار می گیرد . بنا بر چندین فرضیه درباره رویداد فجیع تولد، احساس تولید شده این تجربه در...

... مادر معتقد است که بهترین راه برای اینکه به پسر سه ساله اش یاد بدهد که بازی کردن در وسط خیابان خطرناک است این است که وقتی این کار را کرد کتکش بزند. عکس العمل بچه از کتک ترس و خشم و احساس ناراحتی است- بدون اینکه به این حقیقت توجه کند که مادر او را دوست دارد و برای حفظ جان اوست که این عمل را انجام میدهد. به هر حال این ترس و خشم و احساس ناراحتی ضبط می شود. بعدها وقتی کودک فهمید که مادرش حق داشته و راست می گفته، تجربه آن احساس پاک نمی شود. ولی استنباط اینکه چگونه موقعیت اصلی بچگی احساس های "خوب نیستم" متعددی از این نوع تولید نموده، می تواند آن بچه را امروز از بازنواختن آن ضبط ها رهایی بخشد . ما نمی توانیم احساس ضبط شده را پاک کنیم. ولی می ت...

بالغ چیست؟ از حدود ده ماهگی پدیده شگفت انگیزی در کودک به کار می پردازد. تا آن تاریخ زندگی نوزاد جز کارهای عاجزانه، غریزی، بیفکر و بی تحرک چیزی نیست. در او "کودک" و " والد"  هست، اما آنچه در او نیست توانایی آن است که خودش کاری بکند و حرکات خود را از روی فکر انتخاب کند یا بتواند اطرافیان محیط خود را بسنجد. (ص-39) کودک در ده ماهگی متوجه می شود که می تواند کارهایی را با آگاهی و فکر خودش انجام دهد. این حالت خود واقع بینی، شروع جنبه بالغ شخصیت است. جمع آوری اطلاعات بالغ در نتیجه توانایی کودک است که او اکنون می تواند برای خود فرق چیزهای زندگی را در ارتباط با آنچه به او یاد داده بودند( والد) و آنچه خودش احساس کرده است(کودک) تشخیص دهد....

کودک چیست؟ همزمان با ضبط اطلاعات رویدادهای خارجی در آنچه که ما آن را والد نامیدیم ضبط دیگری نیز صورت میگیرد و آن ضبط رویدادهای درونی یا به عبارت دیگر پاسخ یا عکس العمل انسان کوچک نسبت به آن چیزهایی است که میبیند و می شنود. (ص-35) در این دوران ناتوانی و عجز، از کودک توقعات زیاد و سازش ناپذیری هم داریم. از یک طرف او باید اضطرارا گاگاه و بی موقع احتیاجات طبیعی خود را برآورد، باید حرکت کند باید اکتشاف کند بفهمد بشکند سر و صدا کند احساسهای خود را نشان دهد و تمام لذت های حرکت کردن و کشف کردن را تجربه کند. و از طرف دیگر بطور مداوم- عمدتا از طرف پدر و مادر- از او خواسته می شود که این لذتها و رضایتمندی های اساسی را بخاطر رضایت پدر و مادر و ب...

یکی دیگر از مشخصات ضبط شده والد خاصیت آن در نشان دادن تناقض است. پدر و مادر اغلب اینطور می گویند ولی خودشان طور دیگری عمل می کنند. می گویند"دروغ نگو" ولی خودشان دروغ می گویند. به بچه هایشان می گویند سیگار کشیدن بد است و برای سلامتی ضرر دارد ولی خودشان ... سیگار می کشند. کودک حق ندارد درباره این تناقضات  از پدر و مادر بازخواست کند و یا حتی سوالی بکند، بنابراین مغشوش می شود. (ص-32) بیشتر اطلاعات والد در زندگی روزمره به صورت "چطور باید" ظاهر می شود. چطور باید ناخن  گرفت. چطور باید رختخواب را مرتب کرد. چطور باید سوپ خورد... . عامل "چطور باید" شامل حجم بسیار عمده ای از اطلاعات والد است که اغلب از راه شنیدن و نگاه کردن به پدر و م...

چند سال پیش یعنی وقتی تازه ازدواج کرده بودم کتاب وضعیت آخر را خواندم. سال پیش دوباره آن را به توصیه دوست خوبمان آقای افشین منش خواندم و اینبار گویی دریچه ای تازه به رویم گشود. با وجودی که قبلا خوانده بودم ولی تمام مطالبش برایم تازگی داشت. دلیلش تنها یک چیز بود و آن حضور دخترم. انسانی که در این دنیا مسوول تربیت و تعلیمش هستم. و حالا می خواهم آن را به دوستان هم معرفی کنم. شاید خیلی از شما آن را خوانده باشید. به نظر من این یک کتاب انسان شناسی است و شامل همه سنین می شود و تنها مختص به کودک نیست. راستش من معتقدم که تربیت یک انسان کار ساده ای نیست و وظیفه هر پدر و مادری است که ابتدا از خودشان شروع کنند و رفتارهای خودشان را اصلاح کنند تا بتو...